Paszto a Pachto

Przyjęło się uważać, że można wydzielić dwie grupy dialektów języka paszto, a mianowicie paszto zachodnie, kandaharskie, oraz paszto wschodnie, peszawarskie czyli pachto. To duże uproszczenie, ale zdarza się i uproszczenie gorsze - stosowanie określeń "afganistańskie" i "pakistańskie" dla kandaharskiego i peszawarskiego. Zamiast tych uproszczeń proponuję bardziej dokładny opis.

Otóż, po pierwsze, linia podziału nie przebiega pomiędzy wschodem, a zachodem; a raczej między południowym zachodem, a północnym wschodem (przy czym i ta linia stanowi uproszczenie, bo Pasztuni są dość mobilni).

Po drugie, różnice dialektalne nie przebiegają pomiędzy obu krajami, a raczej wewnątrz ich granic. Pasztuni z Kandaharu mówią zupełnie inaczej niż Pasztuni z Dżalalabadu, a Pasztuni z Kwety inaczej niż Pasztuni z Peszawaru. Przy czym Kandahar i Kweta oraz Dżalalabad i Peszawar są sobie językowo dość bliskie.

Po trzecie, obok dwu powszechnie wydzielanych grup dialektów należałoby wydzielić i trzecią, środkową. Dialekty tej grupy są używane w okolicach Kabulu i prowincjach położonych na południe od niego, jak np. Logar.

Po czwarte, w ramach każdej z grup występują bardzo znaczne różnice między poszczególnymi dialektami. Szczególnie słynny z tego, że nie jest do niczego podobny jest dialekt waziri, ale i inne mu wiele nie ustępują.